Στις 2/9/2013 παρουσιάσθηκαν στην Αθήνα οι εισηγήσεις του 21ου συνεδρίου της SEAC (Société Européenne pour l'Astronomie dans la Culture) με θέμα «Αστρονομία: Μητέρα του Πολιτισμού και οδηγός για το μέλλον».
Στο συνέδριο αυτό, τη Δευτέρα και ώρα 11:30, παρουσιάσθηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα εργασία που διευρύνει την γνώση μας για την κατώτατη Νεολιθική εποχή της 4ης χιλιετίας π.Χ. για τους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου.
Η εργασία αυτή εκπονήθηκε από μια ομάδα εργασίας που αποτελείται από τον ερευνητή των Αιγιακών γραφών Μηνά Τσικριτσή, τον γνωστό καθηγητή φυσικής διαστήματος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ξενοφώντα Μουσά, ο οποίος είναι και ο διοργανωτής του συνεδρίου και τον υποψήφιο Διδάκτωρ Δημήτρη Τσικριτσή, ο οποίος βοήθησε σε θέματα επεξεργασίας εικόνας.
Αναδεικνύεται μια απρόσμενη προηγμένη γνώση της Αστρονομίας που κατείχαν την Πρωτοκυκλαδική Ι και ΙΙ περίοδο (δηλαδή από την 4η χιλιετία π.Χ.) οι κάτοικοι του Αιγαίου, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν ημερολόγιο με βάση τη συνοδική περίοδο του πλανήτη Αφροδίτη, ημερολόγιο που έχει πολλαπλές εφαρμογές στην ζωή του ανθρώπου
Τα κυκλαδικά τηγανόσχημα σκεύη, που εμφανίζονται στον Αιγαιακό πολιτισμό έχουν διχαλωτή ή τετράπλευρη λαβή ενώ η "βάση" φέρει συνήθως εγχάρακτη διακόσμηση με ομόκεντρους κύκλους, απλές ή τρέχουσες σπείρες, ακτινωτά μοτίβα, ενίοτε δε και απεικονίσεις κωπήλατων πλοίων.
Η πρώτη αναφορά για τον πλανήτη Αφροδίτη εμφανίζεται ιστορικά σε πινακίδα (Κ160 στο Βρετανικό Μουσείο) των Βαβυλωνίων του 16ου αι. π.Χ. Στην σελιδόσχημη επιγραφή επί βασιλιά Ammizadusa καταγράφονται 21 αναφορές εμφάνισης και εξαφάνισης της Αφροδίτης σε σχέση με καιρικά φαινόμενα. Η καταγραφή όμως των εξαφανίσεων της Αφροδίτης δεν συνδέεται με χρήση ημερολόγιου, όπως εμφανίζεται μετά από χιλιετίες (περίπου το 700 μ.Χ.) στους Μάγια που έχουν γνώση της περιόδου της συνόδου της των 584 ημερών.
Στην επιστημονική μελέτη παρουσιάζονται αποτελέσματα που βασίζονται σε μελέτη των συμβόλων που επαναλαμβάνονται στα τηγανόσχημα από διάφορες περιοχές του Αιγαίου. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι υπολογίζουν το χρόνο με βάση την κίνηση του Πλανήτη Αφροδίτη, αλλά άλλων δύο πλανητών, του Δία και του Άρη, αλλά και του Ηλίου.
Με δυο λέξεις οι ερευνητές δίνουν σοβαρές ενδείξεις που επαναλαμβάνονται σε πολλά τηγανόσχημα αγγεία, ξανά και ξανά, ότι στο τέλος της Νεολιθικής εποχής, οι άνθρωποι στην Ελλάδα γνώριζαν ότι η Γη χρειάζεται 365 ημέρες για να κάνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο, η Αφροδίτη χρειάζεται 584 ημέρες να έλθει στο ίδιο σημείο του ουρανού (π.χ. σε σύνοδο με τη Γη), ενώ ο πλανήτης Δίας 399 ημέρες.
Οι αστρονομικές γνώσεις των κατοίκων του Αιγαίου απεικονίζονται στα τηγανόσχημα και στις διάφορες πυξίδες (αγγεία) στις οποίες σημειώνουν τις κινήσεις των αστεριών και πλανητών.
Τα τηγανόσχημα, μάλλον, αποτελούν ένα είδος τέχνης, στα οποία φαίνεται ότι οι νεολιθικοί άνθρωποι τα χρησιμοποιούσαν για να συσχετίζουν δραστηριότητες και συμβάντα του βίου τους, της ύπαρξης τους και του περιβάλλον τους, με τις κινήσεις των πλανητών και ειδικά με την κίνηση του πλανήτη Αφροδίτη.
Στα τηγανόσχημα αγγεία, δηλαδή, υπάρχει και ένα είδος συμβολικής, απλής, αλλά όχι απλοϊκής, γραφής που επιτρέπει στυλιζαρισμένα να εκφράζουν τις αστρονομικές γνώσεις, και αποτελούν ένα είδος πολύπλοκων ημερολογίων με πολλές εφαρμογές.
Η Αφροδίτη εμφανίζεται πριν την ανατολή του Ήλιου για 263 ημέρες και στην συνέχεια μετά την δύση του Ηλίου για άλλες τόσες ημέρες. Οι 263 ημέρες αντιστοιχούν περίπου σε 9 σεληνιακούς μήνες(265 μέρες), που μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι αρχαίοι άνθρωποι συνδέουν με την κύηση, την πρόβλεψη της γέννας και σε όλα τα τηγανόσχημα υπάρχει σχηματικά αλλά πολύ ρεαλιστικά το αιδοίο.
Υπάρχουν σε πάρα πολλά τηγανόσχημα αγγεία χαράξεις που αναλογούν στον αριθμό των ημερών της ανθρώπινης κύησης. Φαίνεται ότι στον Αιγαιακό πολιτισμό συσχέτιζαν την κίνηση της Αφροδίτης με το βιολογικό κύκλο της κύησης. Μεταξύ των άλλων αριθμών που είναι γραμμένοι με την συμβολική αυτή γραφή οι γυναίκες του Αιγαίου καθημερινά πιθανώς έβαζαν ένα σημάδι με ένα χρώμα στα έκτυπα τρίγωνα ή μηνίσκους που υπάρχουν στα τηγανόσχημα, για να παρακολουθήσουν τον κύκλο της έμμηνου ρύσης τους.
