Ο Νικηταράς ήταν ο πιο ακαταπόνητος οπλαρχηγός του 1821. Παρών σε όλα σχεδόν τα πεδία των μαχών της Επανάστασης έλαβε το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος». Δεν δέχθηκε καμία αμοιβή για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα.

Τελικά πέθανε τυφλός και πάμπτωχος ακολουθώντας τη σκληρή μοίρα των περισσότερων αγωνιστών εκείνης της περιόδου.

Τον Δεκέμβριο του 1839 το οθωνικό κράτος φυλάκισε τον Νικηταρά με την κατηγορία της συνομωσίας κατά του θρόνου.

Οι άθλιες συνθήκες κράτησης προκάλεσαν ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία του.

Η υπερβολική υγρασία στο κελί, η απαγόρευση κάθε επικοινωνίας, οι καθημερινοί ξυλοδαρμοί από τους δεσμοφύλακες και η πεισματώδης άρνηση του Βαυαρού γιατρού να δώσει άδεια μεταφοράς του σε νοσοκομείο, «κατάφεραν» να τον κλονίσουν όσο καμιά μάχη εναντίον των Τούρκων.

Η δίκη του έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 1840. Το δικαστήριο τον αθώωσε, αλλά ο Οθωνας διέταξε τον εγκλεισμό του στις φυλακές της Αίγινας. Τελικά έπειτα από 14 μήνες του απένειμε χάρη.



Άγαλμα του Νικηταρά.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1841 ο Νικηταράς επέστρεψε στο φτωχικό του σπίτι στον Πειραιά.

Ωστόσο, το δράμα του δεν είχε κορυφωθεί ακόμα.

Η επιστροφή του προκάλεσε τέτοια συναισθηματική φόρτιση στη μικρότερή του κόρη, ώστε αυτή έχασε τα λογικά της.

Η νέα δυστυχία του έδωσε τη «χαριστική βολή».

Η κακή του ψυχολογική κατάσταση επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την υγεία του.

Σιγά-σιγά άρχισε να χάνει την όρασή του και λίγο πριν πεθάνει τυφλώθηκε τελείως.

Τα ξημερώματα της 25ης Σεπτεμβρίου 1849 ο «Τουρκοφάγος» απεβίωσε.

Αρχικά ετάφη δίπλα στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Ωστόσο, φαίνεται πως ο θάνατος της γυναίκας και των παιδιών του και η έλλειψη στενών συγγενών και άμεσων απογόνων στάθηκε αφορμή να μην ενδιαφερθεί κανένας και έκτοτε αγνοείται ο τάφος.

Τη στιγμή που χώρες με σαφώς μικρότερη στρατιωτική ιστορία απ’ αυτή της Ελλάδας «χτενίζουν» τα πέρατα της οικουμένης για να ανακαλύψουν οστά στρατιωτών τους, να τα επαναφέρουν στην πατρίδα και να τα ενταφιάσουν με τις πρέπουσες τιμές, η χώρα μας αγνοεί την τύχη των οστών των πολεμιστών εκείνων που χάρη στην προσωπική του θυσία της επέτρεψαν να συνεχίσει την ιστορική της πορεία.

Νίκος Γιαννόπουλος
ιστορικός