Ομοιότητες σε οικισμούς του Αρχιπελάγους από τα Δαρδανέλλια έως τις Κυκλάδες και από τη Σκύρο έως τη Σμύρνη εντοπίζουν οι επιστήμονες που διενεργούν ανασκαφές
Η Τροία δεν ήταν μία, αλλά… πολλές. Και αν δεν ήταν ο Ομηρος, δεν θα γνωρίζαμε ούτε αυτήν με το όνομά της, όπως δεν γνωρίζουμε πολλές πόλεις που άνθιζαν και στις δύο πλευρές του Αιγαίου κατά την τρίτη και τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. Μπορεί να μεγεθύνονται οι διαφορές ανάμεσά τους, όμως κατά βάσιν στο Αιγαίο οι πόλεις της Εποχής του Χαλκού ζούσαν αρμονικά, είχαν εμπορικές σχέσεις και αρχιτεκτονικές αλληλεπιδράσεις.
«Ο κόσμος ήταν ενιαίος και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου», είπαν πολλοί επιστήμονες κατά το τριήμερο διεθνές συνέδριο «Η πρώιμη Εποχή του Χαλκού στο Αιγαίο – Νέα δεδομένα». Το συνέδριο οργανώθηκε στην Αθήνα από το Ινστιτούτο Αιγαιακών Σπουδών του υπουργείου Πολιτισμού (διεύθυνση Αγγελική Γιαννικουρή). Πήραν μέρος Ελληνες, Τούρκοι, Βρετανοί κ.ά. επιστήμονες, που διενεργούν ανασκαφές και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Το Αιγαίο κατά τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. είχε «διεθνή χαρακτήρα» και σε αυτό εκείνη την περίοδο εμφανίζεται μια «κοινή φάση» (Κόλιν Ρένφριου). Κατά τη διάρκειά της το Αρχιπέλαγος με οικισμούς από τα Δαρδανέλλια έως τις Κυκλάδες και από τη Σκύρο έως τη Σμύρνη «ενοποιείται πολιτισμικά με τις διασυνδέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στους οικισμούς της Μικράς Ασίας και των νησιών του ΒΑ Αιγαίου» (Χρήστος Ντούμας).
Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει συναντήσει πολλούς οικισμούς της Χαλκοκρατίας και από τις δύο πλευρές του και αναμένεται να εντοπίσει και άλλους. Ηδη η ανασκαφέας του Παλαμαρίου Σκύρου, Λιάνα Παρλαμά, υπέδειξε τον Αγιο Ευστράτιο ως νησί που πιθανώς έχει ανεξερεύνητο οικισμό της περιόδου, αφού θα πρέπει να αποτελούσε σταθμό ανάμεσα στο Λιμάν Τεπέ και στο Παλαμάρι.
Τις εκπληκτικές ομοιότητες ανάμεσα στους δύο οικισμούς κατέδειξαν ο καθηγητής Χ. Ερκαναλ και οι συνεργάτες του Ουρανία Κουκά, Β. Σαχόγλου και Ρ. Τουντσέλ, που σκάβουν στη Σμύρνη και σε γύρω οικισμούς (Μπακλά Τεπέ κ.λπ.). Τα συμπεράσματα των Λιάνας Παρλαμά, Μαρίας Θεοψάρη, Στ. Μπονάτσου, Χ. Ρωμάνου, Γ. Μάνου από το Παλαμάρι ήταν εύγλωττα.
Η Αγλαϊα Αρχοντίδου-Αργύρη μίλησε για τις ομοιότητες ανάμεσα στην Πολιόχνη, τη Μύρινα της Λήμνου και την Τροία. Ομοιότητες με τα οικιστικά πρότυπα του αιγιακού κόσμου κατά την πρώιμη Εποχή του Χαλκού εντόπισαν και στη Θάσο η Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη και οι συνεργάτες της.
