- Αποστολή σε Φίλο
- Εκτυπώστε το!
- Σχόλιαστε!
Τα αρχαία ημών μηχανήματα
Για τις σκέψεις των αρχαίων Ελλήνων γνωρίζουμε πολλά. Θέατρο, φιλοσοφία, αρχιτεκτονική, ιστορία. Τι ξέρουμε όμως για την τεχνολογία τους; Γνωρίζετε ότι π.χ. η σημερινή θυροτηλεόραση οφείλει την ύπαρξή της σ' ένα δικό τους τεχνολογικό επίτευγμα;
Βεβαίως, πολλά από τα τεχνολογικά κατορθώματα των αρχαίων Ελλήνων δεν είναι άγνωστα: ήταν ήδη σε θέση να μετρούν την απόσταση γης-ήλιου (έχοντας επινοήσει μια σειρά απίστευτων μετρητικών οργάνων, αλλά και οργάνων ελέγχου βάρους ή ενέργειας), μπορούσαν να βγάζουν το λάδι (το 580 π.Χ. ανακάλυψαν την πρώτη πρέσα λαδιού), να υφαίνουν, να εξορύσσουν μεταλλεύματα, να δημιουργούν απτικά εφέ στο θέατρο, να επεμβαίνουν στο ανθρώπινο σώμα όταν αυτό ήταν αναγκαίο. Και βέβαια να μετακινούνται στη θάλασσα και να πολεμούν...
Σχεδόν όλοι άλλωστε οι λαμπροί μηχανικοί της αρχαιότητας έδωσαν το «παρών» στην τεχνική του πολέμου. Ολ' αυτά, επινοώντας ένα πλήθος εργαλείων και μηχανών που εντυπωσιάζουν ακόμα και σήμερα.
Πώς έφτιαχναν αλήθεια τα έργα τους τότε οι σιδηρουργοί, οι μαραγκοί, οι χτίστες; Πώς κατασκεύαζαν τα κεραμικά; Τίποτε δεν θα μας φαινόταν ανεξήγητο στη σημερινή τεχνολογική εξέλιξη γνωρίζοντας ότι οι βάσεις είχαν μπει τότε: ακόμα και οι θαυμαστές κλειδαριές τότε πρωτοχρησιμοποιήθηκαν! Να μερικές περιπτώσεις πρωτοποριακών μηχανών και εργαλείων:
* ΥΣΠΛΗΞ (344 π.Χ.): Ένα σύστημα που, τοποθετούμενο μπροστά από την αφετηρία των δρομέων, εμπόδιζε τις πρόωρες εκκινήσεις στους αγώνες δρόμου. Απαρτιζόταν από κατακόρυφους ξύλινους πασσάλους, τους αγκώνες, που εμφυτεύονταν μέσα σε απλούς μηχανισμούς-προδρόμους των ελατηρίων, αποτελούμενους από στριμμένα νεύρα ζώων.
* ΑΓΝΙΣΤΗΡΙΟΝ: Θεωρείται ο πρόγονος της σημερινής βρύσης! Αποτελείτο από τρεις ομοαξονικούς κυλίνδρους, εφαπτόμενους στεγανά, με οπή. Στόχος ήταν, μετακινώντας τους κυλίνδρους, να συμπέσουν και οι τρεις οπές, οπότε και να τρέχει το νερό κατά βούληση. Η συσκευή χρησίμευε για να προμηθεύει με ποσότητα αγιασμένου ύδατος τους πιστούς που προσέρχονταν στο ναό, ώστε να εξαγνίζονται.
* ΠΥΟΥΛΚΟΣ (1ος μ.Χ. αιώνας): Οργανο που χρησίμευε για υποκλυσμούς, ενέσεις, αλλά και για την απομάκρυνση του πύου. Ο πρόγονος της σημερινής σύριγγας.
* ΑΙΟΛΟΣΦΑΙΡΑ: Έθεσε τις βάσεις για τη σύγχρονη ατμομηχανή: μέσω ενός βραστήρα, το νερό ατμοποιούνταν και ο ατμός, μέσω δύο λυγισμένων σε ορθή γωνία σωλήνων, κατέληγε σε μια σφαίρα με ειδικές βαλβίδες, κάνοντάς τη να κινείται περιστροφικά.
* ΧΑΛΚΙΝΟΣ ΠΡΙΩΝ (16ος αιώνας π.Χ.): Μεγάλο χάλκινο πριόνι από τα Γουρνιά: σύμφωνα με τη μυθολογία, εφευρέτης του ήταν ο Τάλως ή Κάλως, ανιψιός του Δαίδαλου, που εμπνεύστηκε την κατασκευή του από το σαγόνι φιδιού ή από τη ραχοκοκαλιά ενός ψαριού.
* ΦΛΟΓΟΒΟΛΟΣ ΤΩΝ ΒΟΙΩΤΩΝ: Η πρώτη φλογοβόλος μηχανή της ιστορίας. Τη χρησιμοποίησαν οι σύμμαχοι των Σπαρτιατών Βοιωτοί για να πυρπολήσουν τα ξύλινα μέρη των οχυρώσεων του Δηλίου και να εκδιώξουν την αθηναϊκή φρουρά στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
* ΠΑΛΙΝΤΟΝΟΣ ΚΑΤΑΠΕΛΤΗΣ του Φίλωνα: Σ' αυτή την πολιορκητική λιθοβόλο μηχανή, αν αλλάξει το κεντρικό κινητό μέλος του όπλου, ο καταπέλτης από λιθοβόλος γίνεται οξυβελής, δηλαδή πετά βέλη μήκους 0,60 εκατ. στα 300 μέτρα. Οι περισσότεροι καταπέλτες της αρχαιότητας εδράζονταν στην ισχύ στρέψης χοντρών σχοινιών, κατασκευασμένων από... γυναικεία μαλλιά ή τένοντες ζώων. Αναπροσαρμόστηκαν όμως όταν ο Φίλων ο Βυζάντιος χρησιμοποίησε, αντί για «στρεπτά υλικά», μέταλλα.
* ΔΡΟΜΟΜΕΤΡΟ του Ηρωνα: Κατά πάσα πιθανότητα εφεύρεση του Αρχιμήδη, χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση των αποστάσεων, ενώ μια μεταγενέστερη παραλλαγή του, το ναυτικό δρομόμετρο, χρησίμευε στη μέτρηση θαλάσσιων αποστάσεων.
* Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ: Εκπληκτικό και πανέμορφο μετρητικό όργανο που κατασκευάστηκε το 80 π.Χ. στη Ρόδο, στη Σχολή του Απολλώνιου. Είναι ένας μοναδικός στην ιστορία της παγκόσμιας τεχνολογίας μηχανισμός που βρέθηκε στο ναυάγιο των Αντικυθήρων και ανελκύστηκε το 1901 από σφουγγαράδες της Σύμης. Διέθετε 30 διαφορετικά γρανάζια, τα οποία έμπαιναν σε λειτουργία από έναν άξονα στο πλάι του μηχανισμού κι έδειχναν τις κινήσεις του ήλιου και της σελήνης στο ζωδιακό. Κατά τον Άρθουρ Κλαρκ, αν η εξέλιξη της γνώσης, όπως αποτυπώνεται στον υπολογιστή των Αντικυθήρων, δεν είχε ανακοπεί, η επιστήμη θα βρισκόταν χίλια χρόνια μπροστά!
Της Ευάννας Βενάρδου
Βεβαίως, πολλά από τα τεχνολογικά κατορθώματα των αρχαίων Ελλήνων δεν είναι άγνωστα: ήταν ήδη σε θέση να μετρούν την απόσταση γης-ήλιου (έχοντας επινοήσει μια σειρά απίστευτων μετρητικών οργάνων, αλλά και οργάνων ελέγχου βάρους ή ενέργειας), μπορούσαν να βγάζουν το λάδι (το 580 π.Χ. ανακάλυψαν την πρώτη πρέσα λαδιού), να υφαίνουν, να εξορύσσουν μεταλλεύματα, να δημιουργούν απτικά εφέ στο θέατρο, να επεμβαίνουν στο ανθρώπινο σώμα όταν αυτό ήταν αναγκαίο. Και βέβαια να μετακινούνται στη θάλασσα και να πολεμούν...
Σχεδόν όλοι άλλωστε οι λαμπροί μηχανικοί της αρχαιότητας έδωσαν το «παρών» στην τεχνική του πολέμου. Ολ' αυτά, επινοώντας ένα πλήθος εργαλείων και μηχανών που εντυπωσιάζουν ακόμα και σήμερα.
Πώς έφτιαχναν αλήθεια τα έργα τους τότε οι σιδηρουργοί, οι μαραγκοί, οι χτίστες; Πώς κατασκεύαζαν τα κεραμικά; Τίποτε δεν θα μας φαινόταν ανεξήγητο στη σημερινή τεχνολογική εξέλιξη γνωρίζοντας ότι οι βάσεις είχαν μπει τότε: ακόμα και οι θαυμαστές κλειδαριές τότε πρωτοχρησιμοποιήθηκαν! Να μερικές περιπτώσεις πρωτοποριακών μηχανών και εργαλείων:
* ΥΣΠΛΗΞ (344 π.Χ.): Ένα σύστημα που, τοποθετούμενο μπροστά από την αφετηρία των δρομέων, εμπόδιζε τις πρόωρες εκκινήσεις στους αγώνες δρόμου. Απαρτιζόταν από κατακόρυφους ξύλινους πασσάλους, τους αγκώνες, που εμφυτεύονταν μέσα σε απλούς μηχανισμούς-προδρόμους των ελατηρίων, αποτελούμενους από στριμμένα νεύρα ζώων.
* ΑΓΝΙΣΤΗΡΙΟΝ: Θεωρείται ο πρόγονος της σημερινής βρύσης! Αποτελείτο από τρεις ομοαξονικούς κυλίνδρους, εφαπτόμενους στεγανά, με οπή. Στόχος ήταν, μετακινώντας τους κυλίνδρους, να συμπέσουν και οι τρεις οπές, οπότε και να τρέχει το νερό κατά βούληση. Η συσκευή χρησίμευε για να προμηθεύει με ποσότητα αγιασμένου ύδατος τους πιστούς που προσέρχονταν στο ναό, ώστε να εξαγνίζονται.
* ΠΥΟΥΛΚΟΣ (1ος μ.Χ. αιώνας): Οργανο που χρησίμευε για υποκλυσμούς, ενέσεις, αλλά και για την απομάκρυνση του πύου. Ο πρόγονος της σημερινής σύριγγας.
* ΑΙΟΛΟΣΦΑΙΡΑ: Έθεσε τις βάσεις για τη σύγχρονη ατμομηχανή: μέσω ενός βραστήρα, το νερό ατμοποιούνταν και ο ατμός, μέσω δύο λυγισμένων σε ορθή γωνία σωλήνων, κατέληγε σε μια σφαίρα με ειδικές βαλβίδες, κάνοντάς τη να κινείται περιστροφικά.
* ΧΑΛΚΙΝΟΣ ΠΡΙΩΝ (16ος αιώνας π.Χ.): Μεγάλο χάλκινο πριόνι από τα Γουρνιά: σύμφωνα με τη μυθολογία, εφευρέτης του ήταν ο Τάλως ή Κάλως, ανιψιός του Δαίδαλου, που εμπνεύστηκε την κατασκευή του από το σαγόνι φιδιού ή από τη ραχοκοκαλιά ενός ψαριού.
* ΦΛΟΓΟΒΟΛΟΣ ΤΩΝ ΒΟΙΩΤΩΝ: Η πρώτη φλογοβόλος μηχανή της ιστορίας. Τη χρησιμοποίησαν οι σύμμαχοι των Σπαρτιατών Βοιωτοί για να πυρπολήσουν τα ξύλινα μέρη των οχυρώσεων του Δηλίου και να εκδιώξουν την αθηναϊκή φρουρά στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
* ΠΑΛΙΝΤΟΝΟΣ ΚΑΤΑΠΕΛΤΗΣ του Φίλωνα: Σ' αυτή την πολιορκητική λιθοβόλο μηχανή, αν αλλάξει το κεντρικό κινητό μέλος του όπλου, ο καταπέλτης από λιθοβόλος γίνεται οξυβελής, δηλαδή πετά βέλη μήκους 0,60 εκατ. στα 300 μέτρα. Οι περισσότεροι καταπέλτες της αρχαιότητας εδράζονταν στην ισχύ στρέψης χοντρών σχοινιών, κατασκευασμένων από... γυναικεία μαλλιά ή τένοντες ζώων. Αναπροσαρμόστηκαν όμως όταν ο Φίλων ο Βυζάντιος χρησιμοποίησε, αντί για «στρεπτά υλικά», μέταλλα.
* ΔΡΟΜΟΜΕΤΡΟ του Ηρωνα: Κατά πάσα πιθανότητα εφεύρεση του Αρχιμήδη, χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση των αποστάσεων, ενώ μια μεταγενέστερη παραλλαγή του, το ναυτικό δρομόμετρο, χρησίμευε στη μέτρηση θαλάσσιων αποστάσεων.
* Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ: Εκπληκτικό και πανέμορφο μετρητικό όργανο που κατασκευάστηκε το 80 π.Χ. στη Ρόδο, στη Σχολή του Απολλώνιου. Είναι ένας μοναδικός στην ιστορία της παγκόσμιας τεχνολογίας μηχανισμός που βρέθηκε στο ναυάγιο των Αντικυθήρων και ανελκύστηκε το 1901 από σφουγγαράδες της Σύμης. Διέθετε 30 διαφορετικά γρανάζια, τα οποία έμπαιναν σε λειτουργία από έναν άξονα στο πλάι του μηχανισμού κι έδειχναν τις κινήσεις του ήλιου και της σελήνης στο ζωδιακό. Κατά τον Άρθουρ Κλαρκ, αν η εξέλιξη της γνώσης, όπως αποτυπώνεται στον υπολογιστή των Αντικυθήρων, δεν είχε ανακοπεί, η επιστήμη θα βρισκόταν χίλια χρόνια μπροστά!
Της Ευάννας Βενάρδου
Δημοφιλέστερα Άρθρα
Δημοσκόπηση
