Η Γέννηση και η Κατοχή
Ο Δανειστής και ο Αντιφωνητής, οι Αιρετικοί και τα Τεχνάσματα
το Κέντρον Λόγου και Τέχνης ΑΕΙΠΟΛΙΣ και ο Όμιλος ΚΥΠΡΟΓΕΝΕΙΑ από την Κύπρο
εύχονται στις Ελληνίδες και στους Έλληνες
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
και ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ
Η Eκκλησία του Αντιφωνητή
Η εκκλησία του Αντιφωνητή, αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, είναι το μοναδικό κατάλοιπο Μονής που ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα. Είναι κτισμένη σε εξαιρετική θέση μέσα σε πευκοδάσος, στις βόρειες υπώρειες της κορυφής Χαλεύκα της οροσειράς του Πενταδακτύλου, με θέα το χωριό Άγιος Αμβρόσιος προς τη βόρεια ακτή της Κύπρου. Λίγα μέτρα έξω του περιβόλου της Μονής, μέσα σε περιβόλι της Μονής κοντά σε μικρή πηγή υπάρχει ένα από τα δυο δένδρα υγράμβαρης (Liquid ambar) με αρωματικό φλοιό που υπάρχουν στην Κύπρο.
Ο ναός ανήκει στον τύπο του νησιώτικου οκταγωνικού ναού με τρούλο και είναι ο μοναδικός που σώζεται στην Κύπρο σε καλή κατάσταση. Στο τόξο που ενώνει τον βόρειο κίονα με τον ανατολικό εικονίζεται η Γέννησις του Χριστού. Τούρκοι αρχαιοκάπηλοι αφαίρεσαν μεγάλο τμήμα της τοιχογραφίας μετά το 1979. Οι τοιχογραφίες διατηρούνταν σε καλή κατάσταση μέχρι το 1974. Στα χρόνια που ακολούθησαν την τουρκική εισβολή ο ναός έγινε θύμα συστηματικής σύλησης. Καταστράφηκαν και αφαιρέθηκαν τοιχογραφίες αλλά και εκκλησιαστικές εικόνες και εκκλησιαστικά ξυλόγλυπτα αντικείμενα. Τα κεφάλια των δύο αρχαγγέλων στην αψίδα του ναού καταστράφηκαν, ο
Παντοκράτορας στον τρούλο πυροβολήθηκε με κυνηγετικό όπλο, ενώ Τούρκοι αρχαιοκάπηλοι αφαίρεσαν μεγάλο τμήμα της τοιχογραφίας με τη Γέννηση του Χριστού.
Και μια επίκαιρη λαϊκή παράδοση:
Ο απατεώνας δανειστής και ο εγγυητής Αρχάγγελος Μιχαήλ ο Αντιφωνητής
Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή του μοναστηριού βρισκόταν στα παλιά τα χρόνια ένας συνοικισμός με φτωχικά σπιτάκια και μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ.
Ένας φτωχός και με μεγάλη οικογένεια κάτοικος, για να εξασφαλίσει τα προς το ζην, αποφάσισε να ξενιτευτεί. Μα δεν είχε ούτε δεκάρα για το ταξίδι. Θυμήθηκε πως μόνο ένας Εβραίος, πολύ πλούσιος που έμενε εκεί κοντά, θα μπορούσε να του δανείσει τα χρήματα που χρειαζόταν. Χωρίς να χάσει καιρό, τον συνάντησε και ζήτησε ένα δάνειο.
Ο Εβραίος φάνηκε πρόθυμος να τον βοηθήσει. Μόνο που του ζήτησε να βρει εγγυητή για το ότι θα του επέστρεφε τα χρήματα σε τρία χρόνια.
Ο φτωχός τότε πρότεινε στον Εβραίο να βάλει εγγυητή του τον Αρχάγγελο. Ο Εβραίος δέχτηκε. Ετοίμασε το χαρτί, πήγαν κι οι δυό στην εκκλησία και μπροστά στον Αρχάγγελο ο χριστιανός υπέγραψε και πήρε τα χρήματα.
Αποχαιρέτισε τη γυναίκα και τα παιδιά του, μπάρκαρε και τράβηξε κατά τη Μικρά Ασία. Εκεί βρήκε δουλειά, δούλεψε σκληρά και με τη βοήθεια του Θεού, έγινε πλούσιος. Αγόρασε μάλιστα δικό του καράβι και έγινε έμπορος.
Σ' ένα ταξίδι του, περνώντας από τα βόρεια της Κύπρου, θυμήθηκε το χρέος και σκεφτόταν με ποιο τρόπο να στείλει τα χρήματα στον Εβραίο. Του ήρθε μια ιδέα. Πήρε ένα μπουκάλι, έβαλε μέσα τα χρήματα, ένα σημείωμα, τό ’κλεισε και το ‘ριξε στη θάλασσα, Παρακάλεσε και τον εγγυητή του τον Αρχάγγελο, να φροντίσει ώστε το μπουκάλι με τα χρήματα να φτάσει στα χέρια του Εβραίου. Μια μέρα ο Εβραίος βρήκε στην παραλία το μπουκάλι με τα χρήματα. Διάβασε το σημείωμα και χαμογέλασε πονηρά, πήρε τα χρήματα και κατά τη δύση γύρισε σπίτι.
Τον άλλο χρόνο, ο χριστιανός πούλησε το καράβι του και γύρισε στην πατρίδα. Ο Εβραίος τον επισκέφτηκε αμέσως και του ζήτησε τα χρήματα. Εκείνος του είπε πως του τα έστειλε, μα ο Εβραίος ορκιζόταν πως δεν τα πήρε. Συμφώνησαν τότε να πάνε στην εκκλησία να ζητήσουν από τον εγγυητή να φανερώσει την αλήθεια. Ο χριστιανός προχώρησε στην εκκλησία, γονάτισε μπροστά στην εικόνα του Αρχάγγελου και με δάκρυα στα μάτια ρώτησε:
Αρχάγγελέ μου Μιχαήλ, εσύ που είσαι ο εγγυητής, πες μας, πήρε ή δεν πήρε τα χρήματα ο Εβραίος;
Τότε ακούστηκε φωνή μεγάλη του Αρχάγγελου να λέει:
Τα πήρες, Εβραίε, τα πήρες και μάλιστα ήταν μέρα Παρασκευή.
Άστραψε η εκκλησία κι ο Εβραίος έπεσε στο πάτωμα τυφλός, σαν να τον χτύπησε αστροπελέκι. Ο κόσμος που μαζεύτηκε άρχισε να φωνάζει:
"Ο Αρχάγγελος αντιφώνησε. Ο Αρχάγγελος έκανε το θαύμα του!"
Έτσι ο Αρχάγγελος Μιχαήλ πήρε το όνομα Αντιφωνητής.
(δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Αλήθεια" της Λευκωσίας, το 1923)
